Sự Khác Nhau Giữa Viễn Thị Và Lão Thị: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị

Viễn thị và lão thị là hai tật khúc xạ phổ biến ở mắt khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc nhìn rõ các vật ở khoảng cách gần. Tuy nhiên, nhiều người vẫn dễ nhầm lẫn giữa hai khái niệm này. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác nhau giữa viễn thị và lão thị từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách điều trị.

1. Viễn thị là gì?
Viễn thị (Hyperopia) là một tật khúc xạ trong đó mắt không thể hội tụ ánh sáng đúng trên võng mạc khi nhìn vật ở gần, khiến hình ảnh bị mờ. Trong khi đó, hình ảnh của các vật ở xa vẫn có thể thấy rõ.

1.1 Nguyên nhân của viễn thị
Nguyên nhân chính của viễn thị thường do yếu tố di truyền hoặc bất thường về cấu trúc mắt như:

• Nhãn cầu quá ngắn.
• Giác mạc quá phẳng.
• Khả năng khúc xạ của mắt yếu.

Viễn thị có thể xuất hiện ở trẻ em và người trưởng thành. Tuy nhiên, nhiều trường hợp nhẹ không gây triệu chứng rõ rệt ở tuổi trẻ vì mắt có khả năng điều tiết bù trừ.

1.2 Triệu chứng của viễn thị

• Khó nhìn rõ vật ở khoảng cách gần.
• Mỏi mắt, nhức mắt khi đọc sách, dùng điện thoại, làm việc gần trong thời gian dài.
• Thường xuyên nheo mắt để nhìn rõ hơn.
• Nhức đầu sau khi làm việc cần tập trung thị lực gần.

2. Lão thị là gì?
Lão thị (Presbyopia) là một hiện tượng lão hóa tự nhiên của mắt khi con người già đi, thường bắt đầu từ độ tuổi 40 trở đi. Đây là tình trạng mất dần khả năng điều tiết của thể thủy tinh khiến mắt khó nhìn rõ vật ở gần.

2.1 Nguyên nhân của lão thị
Khác với viễn thị, nguyên nhân của lão thị không phải do bất thường trong cấu trúc nhãn cầu mà là:

• Thể thủy tinh mất tính đàn hồi theo thời gian.
• Cơ điều tiết mắt yếu đi, không còn khả năng thay đổi hình dạng thể thủy tinh để hội tụ ánh sáng gần.

2.2 Triệu chứng của lão thị

• Nhìn mờ khi đọc sách, sử dụng điện thoại hoặc làm việc gần.
• Cần đưa sách hoặc vật ra xa để nhìn rõ hơn.
• Nhức mắt, mỏi mắt, đau đầu sau khi đọc trong thời gian dài.
• Thị lực ổn định khi nhìn xa, nhưng giảm đáng kể khi nhìn gần.

3. Điểm giống nhau giữa viễn thị và lão thị

• Mặc dù có nguyên nhân và đặc điểm riêng, viễn thị và lão thị cũng có một số điểm tương đồng:
• Cả hai đều gây khó khăn trong việc nhìn gần.
• Dễ gây mỏi mắt và nhức đầu sau khi sử dụng mắt để đọc hoặc làm việc gần.
• Đều có thể được điều chỉnh bằng kính thuốc, kính áp tròng hoặc phẫu thuật khúc xạ.
• Chính vì sự giống nhau trong biểu hiện này, nhiều người thường nhầm lẫn giữa viễn thị và lão thị.

4. Sự khác nhau giữa viễn thị và lão thị

• Tiêu chí Viễn thị Lão thị
• Nguyên nhân Cấu trúc nhãn cầu bất thường Lão hóa thể thủy tinh và cơ mắt
• Độ tuổi xuất hiện Có thể từ nhỏ, di truyền Từ sau 40 tuổi
• Thị lực nhìn xa Tốt (ở mức độ nhẹ hoặc vừa) Tốt
• Thị lực nhìn gần Kém Kém
• Điều trị Kính thuốc, phẫu thuật khúc xạ Kính lão, kính hai tròng, phẫu thuật
• Tính chất Bệnh lý khúc xạ Quá trình lão hóa tự nhiên

5. Chẩn đoán và điều trị viễn thị
5.1 Chẩn đoán
Bác sĩ nhãn khoa sẽ thực hiện các kiểm tra thị lực như:

• Đo khúc xạ bằng máy.
• Kiểm tra khả năng điều tiết.
• Kiểm tra đáy mắt nếu cần.

5.2 Điều trị

• Kính thuốc: Sử dụng kính cầu lồi (kính cộng) giúp hội tụ ánh sáng đúng võng mạc.
• Kính áp tròng: Thay thế cho kính gọng trong một số trường hợp.
• Phẫu thuật khúc xạ (LASIK, PRK, SMILE): Dành cho người trưởng thành, không mắc bệnh lý mắt khác.

6. Chẩn đoán và điều trị lão thị
6.1 Chẩn đoán
Việc chẩn đoán lão thị tương đối đơn giản, thường dựa trên:

• Khám thị lực gần.
• Kiểm tra khả năng điều tiết.
• Đánh giá độ tuổi và triệu chứng người bệnh.

6.2 Điều trị

• Kính lão: Loại kính dành riêng cho việc nhìn gần như đọc sách, làm việc máy tính.
• Kính hai tròng hoặc đa tròng (progressive): Giúp người dùng nhìn rõ ở nhiều khoảng cách mà không cần đổi kính.
• Phẫu thuật (PresbyLASIK, cấy kính nội nhãn): Lựa chọn cho người muốn giảm phụ thuộc vào kính.

7. Có thể bị cả viễn thị và lão thị cùng lúc không?
Câu trả lời là có. Một người có thể bị viễn thị từ nhỏ, và khi lớn tuổi lại mắc thêm lão thị. Lúc này, việc điều chỉnh thị lực sẽ phức tạp hơn và thường phải sử dụng kính đa tròng hoặc phẫu thuật kết hợp.

8. Làm sao để phân biệt bạn bị viễn thị hay lão thị?
Một số cách phân biệt:

• Tuổi tác: Nếu bạn dưới 40 tuổi, khả năng cao là viễn thị. Trên 40 tuổi, có thể là lão thị.
• Tiền sử bệnh mắt: Nếu bạn có vấn đề về thị lực từ nhỏ, có thể là viễn thị.
• Khả năng điều tiết: Lão thị thường làm giảm khả năng điều tiết khi nhìn gần dù trước đó chưa từng bị tật khúc xạ.

Tốt nhất, bạn nên đến gặp bác sĩ nhãn khoa để được chẩn đoán chính xác và điều trị phù hợp.

9. Cách phòng ngừa và chăm sóc mắt
Dù viễn thị hay lão thị, bạn đều nên chăm sóc mắt đúng cách để làm chậm tiến triển:

• Giảm thời gian dùng thiết bị điện tử, nghỉ ngơi 20-20-20 (mỗi 20 phút nhìn xa 20 feet trong 20 giây).
• Ánh sáng đủ khi đọc sách, làm việc.
• Khám mắt định kỳ mỗi 6–12 tháng.
• Duy trì chế độ ăn giàu vitamin A, C, E, lutein tốt cho mắt.

10. Kết luận
Viễn thị và lão thị tuy đều gây khó khăn khi nhìn gần nhưng có bản chất và nguyên nhân hoàn toàn khác nhau. Việc phân biệt rõ hai tật khúc xạ này sẽ giúp bạn lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và chăm sóc mắt tốt hơn.

Hãy đến cơ sở chuyên khoa mắt uy tín để kiểm tra định kỳ và bảo vệ “cửa sổ tâm hồn” của bạn một cách chủ động.

PHÒNG KHÁM CHUYÊN KHOA MẮT – MẮT KÍNH TRỊNH PHƯƠNG